Almanya'da Vize Türünü Değiştirme: Vizenizi veya Oturum Amacınızı Nasıl ve Ne Zaman Değiştirebilirsiniz?

Bu kılavuzda amaç değişikliğinin ne anlama geldiğini, vize değişikliğinden farkını, ülkeden ayrılmadan yasal olarak ne zaman izin verilebileceğini ve hangi belgelerin gerekli olduğunu açıklayacağız.

Almanya'da Vize veya İkamet Amacı Değişikliğini Anlamak

Bu bölümde, halihazırda Almanya'da ikamet etmekte olan bir kişinin göçmenlik statüsünü değiştirmesine ilişkin önemli yasal kavram incelenmektedir. Bu, genellikle "amaç değişikliği" olarak adlandırılan karmaşık bir alandır ve yasal tanımları ve izin türleri arasındaki farkları anlamak gereklidir.

Alman Göç Yasası Kapsamında "Amaç Değişikliği" Tanımı

"Amaç değişikliği", bir yabancıya başlangıçta Almanya'ya giriş veya oturma izni verilmesinin temel faaliyetinin veya nedeninin değiştirilmesi anlamına gelir.

Her vize veya ikamet unvanı belirli bir amaç için verilir (eğitim, vasıflı işçi olarak çalışma, aile birleşimi, iltica). Amaç, iznin ayrılmaz bir parçasıdır.

Genel olarak, yabancı uyruklu bir kişinin temelde farklı bir ikamet amacına geçmek istemesi halinde Almanya'dan ayrılması ve yurtdışından yeni bir vize başvurusunda bulunması gerekmektedir.

Bununla birlikte, yasa, mevcut izninizle Almanya'da kalırken yeni oturum unvanı için başvurabileceğiniz birkaç istisna sağlar. Bu istisnalar, geçici bir amaçtan (eğitim gibi) daha kalıcı bir amaca (istihdam gibi) veya bir istihdam türünden diğerine geçişe izin verir.

Örneğin, statünüzü Öğrenci İkamet izни 'nden (Aufenthaltserlaubnis zu Studienzwecken) Nitelikli İstihdam İkamet izни İkamet izни 'ne (Aufenthaltserlaubnis zur Beschäftigung als Fachkraft) değiştirmek klasik bir amaç değişikliğidir.

Vize Değişikliği ile İkametgah Değişikliği Arasındaki Fark

Her iki terim de Almanya'da kalma hakkınızla ilgili olsa da, farklı aşamalara ve yasal belge türlerine atıfta bulunurlar.

Vize Değiştirme

Vize (visum), yurtdışındaki bir Alman büyükelçiliği veya konsolosluğu tarafından verilen ve pasaportunuza yapıştırılan etiketi ifade eder. Almanya'ya (ve Schengen Bölgesi'ne) giriş ve başlangıçta kısa süreli kalış (genellikle 3 ila 6 ay) sağlar.

Bu nedenle Almanya içinde vizenin amacını teknik olarak değiştiremezsiniz. Vize, varıştan sonra yerel Yabancılar Dairesi'nde (Ausländerbehörde) tam ikamet unvanı için başvuruda bulunmak için sadece ön koşuldur.

Bu durum Ulusal D vizeleri için de geçerlidir. Öte yandan, kısa süreli (Schengen) vizeler genellikle uzatılamaz veya Almanya'da oturum unvanına dönüştürülemez, ancak aşağıda ayrıntılı olarak açıklanacak olan büyük kuvvet olayları için nadir istisnalar vardır.

İkametgah Unvanının Değiştirilmesi

Oturma izni (veya Aufenthaltstitel), Almanya'da belirli ve uzun bir süre kalmak için verilen gerçek izin anlamına gelir. Almanya içinde yerel Yabancılar Dairesi (Ausländerbehörde) tarafından verilir.

Geçici bir İkamet izни (Aufenthaltserlaubnis), AB Mavi Kartı veya kalıcı bir Yerleşim İz İkamet izни (Niederlassungserlaubnis) olabilir.

Bu, amaç değişikliğinin gerçekleştiği yerdir. Elinizde geçerli bir ikamet belgesi varken yeni bir ikamet belgesi için (farklı bir amaçla) başvuruda bulunuyorsunuz. Örneğin, halihazırda Eğitim için İkamet izни sahipken AB Mavi Kart (İstihdam) başvurusunda bulunmak gibi.

Almanya'da Oturum Amaçlı Dönüşüm Başvurusu Nasıl Yapılır?

Almanya'dan ayrılmadan ikamet amacınızı değiştirmeye (veya ikamet unvanınızı "dönüştürmeye") uygun olduğunuzu belirledikten sonra, bir sonraki adım yerel Yabancılar Dairesindeki (Ausländerbehörde) başvuru sürecini yönetmektir. Sorunsuz bir geçiş için hazırlık ve zamanında harekete geçmek çok önemlidir.

Almanya İçinde İkamet Statüsünü Değiştirme Uygunluğu

Almanya'dan çıkış yapmak ve yeni bir vize başvurusunda bulunmak zorunda kalmadan bir ikamet unvanı amacından (örneğin eğitim) farklı bir ikamet unvanı amacına (örneğin çalışma) geçiş yapma olanağı, İkamet Yasası'ndaki belirli istisnalar kapsamında tanınmaktadır.

Aşağıdaki durumlarda Almanya içinden yeni bir oturum unvanı için başvuruda bulunabilirsiniz:

• Uzun süreli, özel amaçlı bir ikamet izniniz var (eğitim, mesleki eğitim, araştırma veya aile birleşimi izni gibi) ve yeni amacınız vasıflı bir işe veya kalıcı bir statüye yol açıyor.
• Mevcut ikamet unvanınız bu değişikliğe izin vermektedir. Bazı izinler, belirli kilometre taşlarına ulaştıktan sonra bir dönüşümün takip edeceği anlayışıyla verilir (örneğin, derecenizi bitirmek ve ardından bir iş arayanın iznine başvurmak gibi).
• Yeni ikamet unvanı için tüm kriterleri karşılıyorsunuz. Yabancılar Dairesi, başvurduğunuz statü için gerekli şartları yerine getirip getirmediğinizi kontrol eder, örneğin tanınmış bir üniversite diploması, nitelikli mesleki eğitim, uygun maaşlı belirli bir iş teklifi (istihdama dayalı izinler için).
• Başvurunuzu mevcut ikamet unvanınızın süresi dolmadan önce yaparsınız. Başvurunuz zamanında yapılırsa, yeni başvurunuz işleme konulana kadar mevcut statünüz yasal olarak korunur (Fiktionsbescheinigung) ve yasal olarak kalmanıza izin verilir.

Schengen Vizesinin amacını (kısa süreli, 90 güne kadar) ya da sadece müsamaha gösterilen bir kalış statüsünü genellikle değiştiremezsiniz. Süreç, uzun süreli ikamet unvanları için de geçerlidir.

Vize Türü Dönüşümü İçin Gerekli Belgeler

Gerekli belgeler tamamen başvurduğunuz yeni ikamet unvanına bağlıdır. Ancak, her statü değişikliği başvurusu için bir dizi temel belge gerekecektir:

• Geçerli pasaport ve güncel ikametgah belgesi (eAT kartı + ek belge)
• Başvuru formu (Antrag auf Erteilung ...)
• Biometric vesikalık fotoğraf
• Adres kaydı kanıtı (Anmeldebestätigung)
• Yeterli mali imkana sahip olunduğuna dair kanıt
• Sağlık sigortası Kanıtı (Krankenversicherung)
• Eski İkamet izни belgeleri
• Yeni amaç belgeleri (örn. iş sözleşmesi, üniversiteye kabul, vb.)

Yerel Yabancılar Dairesinden (Ausländerbehörde) Randevu Alınması

Ausländerbehörde'deki randevular, özellikle Almanya'nın büyük şehirlerinde, sürecin en zorlu kısmıdır.

Çoğu ofis, randevunuzu resmi çevrimiçi randevu portalları üzerinden almanızı ister. "Şehir adı Ausländerbehörde Termin buchen" şeklinde arama yapın. Ayrıca randevuları çok önceden, ideal olarak mevcut ikamet unvanınızın sona ermesinden 6 ila 8 hafta önce kontrol etmeye başlamalısınız. Birçok ofis sabahın erken saatlerinde yeni randevular vermektedir.

Mevcut izninizin süresi dolmadan önce başvurunuzu gönderirseniz (e-posta veya posta yoluyla olsa bile) veya randevu alırsanız ve randevu süresi dolma tarihinden sonra planlanırsa, size bir Kurgusal Sertifika (Fiktionsbescheinigung) verilecektir. Bu sertifika mevcut yasal statünüzü geçici olarak uzatır ve randevunuza kadar yasal olarak kalmanıza izin verir.

İşlem Süresi ve Olası Sonuçlar

İkamet amaçlı bir dönüşüm için işlem süresi şehre, davanın karmaşıklığına ve yeni unvanın türüne göre değişebilir. İşlemler 4 haftadan birkaç aya kadar sürebilir. AB Mavi Kart gibi istihdama dayalı izinlerin işlem süreleri genellikle daha kısadır.

Ancak, bu bekleme süresi boyunca yasal kalışınız Fiktionsbescheinigung tarafından garanti edilir, ancak yurtdışına seyahat etme imkanınız sınırlı olabilir (seyahat kısıtlamalarını her zaman Ausländerbehörde ile teyit edin).

Değişim söz konusu olduğunda birkaç olası sonuç vardır:

Senaryo 1 - Onay ve Düzenleme: Başvurunuz onaylandı. Yeni elektronik İkamet Unvanı (elektronischer Aufenthaltstitel - eAT) kartınızı almanız istenecektir.

Senaryo 2 - Ek Belge Talebi: Vaka çalışanı daha fazla kanıt isteyebilir (örneğin, daha yüksek maaş kanıtı, daha ayrıntılı iş tanımı veya yeni bir belge çevirisi). Bu çok yaygın bir ara adımdır.

Senaryo 3 - Reddedilme: Başvuru, genellikle yeni ikamet unvanı için temel yasal gereklilikleri karşılamamanız durumunda reddedilir. Nasıl itirazda bulunacağınız (Widerspruch) veya karara nasıl itiraz edeceğiniz hakkında bilgi içeren resmi bir yazılı karar alacaksınız.

Schengen Vizesinin İkamet izни Dönüştürülmesi

Almanya içindeyken kısa süreli Schengen vizesini (C tipi) uzun süreli İkamet izни (D tipi) dönüştürmek, göçmenlik hukukunun en yanlış anlaşılan alanlarından biridir.

Birçok yabancı uyruklu kişi, ülkeden ayrılmadan turist veya ziyaret amaçlı kalıştan iş, eğitim veya aile temelli İkamet izни geçmeyi ummaktadır, ancak Alman yasaları bu olasılığa katı sınırlamalar getirmektedir.

Yasal olarak neye izin verildiğini (ve verilmediğini) açıklayacak ve doğrudan dönüşümün mümkün olmadığı durumlarda doğru prosedürü ana hatlarıyla belirteceğiz.

Schengen veya Turist Vizesini Çalışma İznine Dönüştürme İmkanı

Çoğu durumda, Schengen vizesi, çalışma izni, AB Mavi Kartı, öğrenci İkamet izни veya aile birleşimi izni dahil olmak üzere herhangi bir uzun süreli İkamet izни dönüştürülemez. Schengen vizesi yalnızca turizm, iş ziyaretleri veya aile ziyaretleri gibi kısa süreli konaklamalar için, herhangi bir 180 günlük dönemde en fazla 90 gün süreyle verilir.

Bununla birlikte, Almanya'yı terk etmeden İkamet izни dönüşümün sağlanabileceği çok nadir istisnalar vardır. Bu istisnalar sadece istisnai insani veya yasal durumlarda geçerlidir, örneğin:

• Sınırların kapanması veya tıbbi acil durumlar gibi öngörülemeyen faktörler nedeniyle Almanya'yı terk edemediğiniz büyük güç durumları.
• Ciddi kişisel zorluklar veya acil insani nedenler.
• Yasal olarak belirli bir İkamet izни hakkınız varsa ve yasa açıkça İkamet izни Almanya içinden verilmesine izin veriyorsa (çok özel koşullar altında belirli aile birleşimi senaryoları).
• ABD, İngiltere, Kanada, Avustralya, Japonya, İsrail, Yeni Zelanda ve Güney Kore vatandaşıysanız, teknik olarak Schengen vizesine ihtiyacınız yoktur, ülkeye vizesiz gelebilir ve Almanya'da ikamet edebilirsiniz.

Doğrudan Dönüşüme Neden Genellikle İzin Verilmez?

Alman göçmenlik hukuku, her ikamet amacının sonradan değil, Almanya'ya girişten önce beyan edilmesi ve gözden geçirilmesi ilkesine göre tasarlanmıştır. Bu ilke İkamet Yasası'nda (Aufenthaltsgesetz) yer alır ve şu amaçlara hizmet eder:

• Özellikle istihdam için giriş öncesi kontrollerin sağlanması (maaş sınırları, niteliklerin tanınması)
• Turist olarak giriş yapmak ancak uzun süreli kalmak niyetinde olmak gibi kısa süreli vizelerin kötüye kullanımının önlenmesi
• Yasal olarak farklı kategoriler olan Schengen kalışları ve ulusal ikamet unvanları arasındaki net ayrımın korunması

Bu yapı nedeniyle, turist vizesiyle giriş yapıp bunu çalışma vizesine dönüştürme girişimi neredeyse her zaman reddedilmektedir.

Alternatif: Kendi Ülkenizden Ulusal Vize Başvurusu Yapmak

Almanya'da çalışmak, eğitim görmek, araştırma yapmak, eşinizin yanına gitmek veya uzun vadeli herhangi bir amaç peşinde koşmak istiyorsanız, standart yasal yol Schengen vizenizin süresi dolmadan Almanya'dan ayrılmak, kendi ülkenizde ulusal bir Vize başvurusu yapmak ve ancak daha sonra doğru uzun vadeli giriş vizesi ile Almanya'ya dönmektir.

Bu, varıştan sonra Ausländerbehörde'de tam İkamet izни için başvurmanıza olanak tanıyacaktır. Bu adımları izleyerek, yasal kalışınızı güvence altına alır ve Almanya içinde yüksek ret riskinden kaçınırsınız, bazı büyükelçilikler ulusal vizeleri Alman ofislerinin amaç değişikliği taleplerini işleme koymasından daha hızlı işler ve Almanya'ya sorunsuz bir şekilde işe veya eğitime başlamak için tamamen uygun bir şekilde varırsınız.

Öğrenci İkamet izни Çalışma veya İş Arayan Vizesine Değiştirilmesi

Almanya'daki uluslararası öğrenciler genellikle mezun olduktan sonra ya profesyonel kariyerlerine başlamak ya da iş aramak için kalmayı planlamaktadır.

Alman göçmenlik yasası bu geçişi desteklemekte ve Öğrenci İkamet izни (§ 16b AufenthG) Çalışma İznine, AB Mavi Kartına veya İş Arayan Vizesine (§ 20 AufenthG) geçişi Almanya'dayken en yaygın ve basit "amaç değişikliği" senaryolarından biri haline getirmektedir.

Almanya'da Eğitimini Tamamladıktan Sonra Uygunluk

Almanya'da diplomanızı veya tanınmış yeterliliğinizi başarıyla tamamlar tamamlamaz öğrenci İkamet izни iş temelli İkamet izни iznine veya iş arayan vizesine değiştirme hakkına sahipsiniz.

AB Mavi Kartı (§ 18g AufenthG)

Tanınmış bir Alman üniversite diplomasına veya eşdeğerine, alanınızla ilgili somut bir iş teklifine ve 2025 itibariyle 48.300 Avro olan yıllık Mavi Kart asgari eşiğini karşılayan bir maaşa sahip olmalısınız.

AB Mavi Kartı, Almanya'da daimi oturum elde etmenin en hızlı yollarından biridir.

Vasıflı İşçi İkamet izни (§ 18b (1) AufenthG)

Vasıflı işçi İkamet izни hak kazanmak için, bir Alman yüksek öğrenim derecesine (veya tanınmış yabancı eşdeğerine), eğitiminizle ilgili bir alanda bir iş teklifine ve Alman çalışma standartlarına göre uygun bir maaş ve çalışma koşullarına sahip olmanız gerekir.

Mezunlar için İş Arayan Vizesi (§ 20 (3) AufenthG)

İş arayan vizesine ancak bir Alman yüksek öğrenim kurumundan yeni mezun olduysanız, henüz bir iş bulamadıysanız ve tüm iş arama dönemi için yeterli mali imkanlara sahip olduğunuzu kanıtlayabiliyorsanız (bir Bloke hesap veya taahhüt beyanı).

Madde 20 (3) kapsamındaki izinler 18 aya kadar verilir ve Almanya'da yasal olarak kalırken iş aramanıza izin verir.

Eğitiminizi tamamlamış olmanız, öğrenci izninizin süresi dolmadan başvuruda bulunmanız ve yeni işinizin eğitiminiz sırasında kazandığınız yeterlilikle eşleşmesi (uygunluk kontrol edilir) gerektiğini bilmelisiniz.

Bu, Fırsat Kartı'ndan farklıdır ve iş arayan vizesine başvurmadan önce öğrenci iznine sahip olmanız gerekir.

Eğitimden İstihdama Geçiş İçin Gerekli Belgeler

Gerekli belgeler, çalışma izni veya iş arayan vizesi için başvurmanıza göre değişir. Ancak, Yabancılar Bürosu genellikle her iki yol için de aşağıdaki temel belgeleri talep eder:

• Geçerli pasaport
• Mevcut Öğrenci İkamet izни (eAT kartı + Zusatzblatt)
• Biometric vesikalık fotoğraf
• Yeni ikametgah unvanı için doldurulmuş başvuru formu
• Adres kaydı (Meldebescheinigung) kanıtı
• Geçerli Sağlık sigortası kanıtı
• Mali imkanların kanıtı (izin türüne göre değişir)

Çalışma temelli İkamet izни başvuruyorsanız, bir iş sözleşmesine veya bağlayıcı bir iş teklifine ihtiyacınız olacaktır ve AB Mavi Kartına başvuruyorsanız, asgari şartları karşıladığınızı onaylayan maaş belgelerine de sahip olmalısınız.

İş arayan vizesi için başvuruyorsanız, ihtiyacınız olacak:

• Derece tamamlama belgesi
• Detaylı Almanca CV
• İş arama planı veya hedeflenen istihdam yolunun açıklanması
• Yeterli mali imkana sahip olunduğuna dair kanıt

Mezuniyet ve Yeni İkamet Ünvanı Arasındaki Geçiş Dönemi

Eğitiminizi bitirdiğiniz gün ile yeni çalışma veya iş arama izninizin verildiği gün arasında genellikle bir boşluk vardır. Alman hukuku, statünün sürekliliğini sağlamak için açık bir yasal mekanizma sağlar:

1. Zamanında başvurduğunuz sürece Almanya'da yasal olarak kalırsınız

Öğrenci izninizin süresi dolmadan başvurunuzu yaparsanız, yasal statünüz otomatik olarak uzatılır. Genellikle bir Fiktionsbescheinigung (kurgusal sertifika) alırsınız:

• Almanya'da yasal olarak kalabileceğinizi teyit eder
• Almanya'da diplomanıza bağlı olarak ilgili bir alanda istihdam sağlar
• Yeni İkamet izни düzenlenene kadar statü kanıtı olarak hizmet eder

2. Mezuniyetten hemen sonra çalışmak

Çalışma izni veya AB Mavi Kartı için başvurduktan ve çalışma iznini içeren bir Fiktionsbescheinigung aldıktan sonra, fiziksel eAT kartını almadan önce bile sözleşmenizde belirtilen işe başlayabilirsiniz.

3. İş bulmak için zamana ihtiyacınız varsa

Diplomanızı tamamladıktan hemen sonra 18 aylık İş Arayan Vizesine başvurabilirsiniz. Bu izin, Almanya'da yasal olarak kalmanıza, kendinizi geçindirmek için herhangi bir işte (yalnızca yarı zamanlı) çalışmanıza ve nitelikli alanınızda iş aramanıza olanak tanır

Vasıflı İşçi veya AB Mavi Kart İkamet Unvanı için Başvuru

İkamet izни değiştirmek istiyorsanız, yeterlilik koşullarını karşılamanız ve yeni işinizin mesleki geçmişinizle uyumlu olması koşuluyla, AB Mavi Kartı veya vasıflı işçi unvanı için başvurmak en kolay yollardan biridir.

Vasıflı İşçi Unvanına Geçiş için Uygunluk (§ 18a, § 18b)

Kurallar, § 18a (Mesleki Eğitim Almış Vasıflı İşçiler) veya § 18b (Akademik Dereceye Sahip Vasıflı İşçiler) kapsamında başvuru yapmanıza bağlı olarak biraz farklılık gösterir.

Tanınmış bir yeterliliğe sahipseniz veya iş teklifiniz yeterliliğinizle eşleşiyorsa, genellikle Almanya içinden vasıflı işçi ikamet unvanı için başvurabilirsiniz.

İş teklifinin yanı sıra, kendinizi göstermeniz gerektiğini de unutmayın:

• Geçerli Sağlık sigortası kapsamı
• Güvenceli geçim kaynağı (bir işte çalışarak geçiminizi sağlayabileceğinize dair kanıt)
• Geçerli bir pasaport ve güncel ikametgah belgesi
• Mevcut iznin süresi dolmadan önce başvuru yapılması

Bu amaç değişikliği, başvuru sahipleri Almanya'da eğitim veya mesleki eğitimlerini tamamladıklarında en kolay yollardan biridir, ancak diğer ikamet türlerine sahip kişiler için de mümkündür.

Mesleki Yeterliliklerin Tanınması ve İstihdam Gereklilikleri

Niteliklerinizin tanınması, hem Nitelikli İşçi İzni hem de AB Mavi Kartı için temel bir gerekliliktir. Almanya, yabancı diplomaların ve mesleki yeterliliklerin Alman yeterliliklerine uygunluğunu sağlamak için katı standartlar uygulamaktadır.

Hak kazanmak için dereceniz şu olmalıdır:

• Almanca,
• Anabin veri tabanına göre bir Alman derecesi ile karşılaştırılabilir,

VEYA

• Yurtdışı Eğitim Merkezi Ofisi tarafından bireysel olarak tanınır.

AB Mavi Kartı için, işin akademik yeterlilikle de uyumlu olması ve maaşın hükümet tarafından belirlenen yıllık asgari eşiği karşılaması gerekir.

Ancak, mesleki eğitim almış vasıflı bir çalışan olarak başvuruyorsanız, eğitimin Almanca olması veya resmi olarak eşdeğer kabul edilmesi gerekir.

Bu süreç genellikle sertifikaların, mesleki deneyim belgelerinin, tercümelerin sunulmasını ve bazen de bir beceri değerlendirmesinden geçilmesini gerektirir. Sağlık veya eğitim gibi düzenlenmiş meslekler için, istihdamdan önce tam tanınma ve lisanslama zorunlu olabilir.